جام ساز: شعار سال راهبردی ترین برنامه و استراتژی نظام است ، جهش فراوری زمینه ساز رشد و توسعه کشور - وبلاگ افرا

به گزارش وبلاگ افرا، یک اقتصاددان گفت: شعار های سال که از بار استراتژی سنگینی برخوردارند تنها در یک سال محقق نمی شوند، زیرا راهبرد ها در دراز مدت به وقوع پیوسته و به ضرورت های پیشین اتکا دارد.

گروه اقتصادی وبلاگ افرا از نظر بسیاری از کارشناسان دولت ها عموما در سال های گذشته با موضوع فراوری به درستی برخورد ننموده اند و به واقعیت اهمیت فراوری بر توسعه و رشد اقتصاد کشورتوجه چندانی نداشته اند. از سال 89 تا کنون یک دهه می گذرد، دهه ای که شعارهای انتخاب شده آن بر موضوع مسائل اقتصادی بوده اما رونق اقتصادی نسبت به تاکید شعارها چندان ملمومس نیست، محمود جامساز اقتصاددان و استاد دانشگاه در این مصاحبه به این سوال پاسخ داده که چرا استراتژی مورد نظر نظام در مسائل اقتصادی محقق نشده است.

از نظر شما چرا در یک دهه گذشته نامگذاری سال ها عموما بر مبنای مسائل اقتصادی بوده است؟

جهش فراوری یک امر راهبردی است که تحقق آن وابسته به فراهم سازی مقدمات و ملزومات این مساله است. اقتصاد یکی از مقوله های مهمی است که شرایط جامعه را از حیث معیشت، رفاه، آرامش، امید به آینده، میزان فراوری ناخالص داخلی و ملی، بهره وری و اشتغال، بیکاری و تورم، نقدینگی و گرانی، کاهش قدرت خرید و ارزش پول ملی و تجارت خارجی، ریسک های اقتصادی و اقتصادی و پولی و نقش بانک ها و موسسات اقتصادی، قوانین ودستورالعمل های اقتصادی وتجاری و شرایط کسب وکار، میزان سرمایه گذاری و بسیاری دیگر از شاخص های اقتصادی و به تبع آن شاخص های اجتماعی و سیاسی را به تصویر می کشد. به سبب اهمیت اقتصاد چند سالی است که شعار سال اقتصادی تعیین می شود، این شعارها که عموما راهبردی هستند و به منظور رهایی کشور از تنگناهای اقتصادی و چالش های موجود انتخاب شده اند از جهات مختلف ناظر به امر فراوری و مسائل اقتصادی است، بنابراین تحقق آن به مثابه تحقق رشد و توسعه کشور به شمار می رود . از سال 89 تا 99 یعنی طی یک دهه شعارها همیشه اقتصاد محور بوده است. طی این بازه زمانی هر ساله شعارها به ترتیب همت مضاعف و کار مضاعف، جهاد اقتصادی، فراوری ملی حمایت از کار و سرمایه ایرانی، حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی، اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی، دولت ملت همدلی و همزبانی، اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل، اقتصاد مقاومتی فراوری و اشتغال، حمایت از کالای ایرانی، رونق اقتصادی وامسال نیز جهش اقتصادی نامگذاری شده اند که نشان دهنده اهمیت مسائل اقتصادی بخصوص فراوری هستند، چرا که رهایی از تنگناها و چالش هایی که اقتصاد را زمین گیر نموده و گستره تبعات مخرب آن درحوزه های اجتماعی آموزشی درمانی فرهنگی سیاسی قابل رویت است احتیاجمند جهت گیری خاصی از سوی نظام است که این جهت گیری به وضوح در حوزه اقتصادی دنبال شده می شود.

آیا دولت ها در سال های گذشته برای تحقق شعارهای اقتصادی سال های مختلف رویکرد مطلوب و قابل قبولی در پیش گرفته اند؟

خیر اینگونه نبوده و دولت ها در جهت تحقق شعارهای سال عملکرد قابل قبولی نداشته اند. متاسفانه از آن جایی که همیشه درآمدهای نفتی دراختیار دولت ها و حاکمیت بوده است، کشور بیش از آنکه فراوری کننده باشد توزیع کننده بوده به همین دلیل به صنایع و فراوریات داخلی توجه کمتری شده است، مگر فراوریاتی که متصل به رانت های دولتی بوده و از اقتصاد بانک محور ما حداکثرسوء استفاده را به نفع منافع شخصی و گروهی و جناحی خود نموده اند. این در حالی است که اقتصاد سایر کشورهای صادر کننده نفت تا حد امکان براساس تخصیص بهینه درآمدهای نفتی بین احتیاجهای واقعی اقتصادی بهره وری عوامل فراوری، سرمایه گذاریهای مولد، ایجاد اشتغال، رشد اقتصادی و ارزش افزوده بوده و منابع درآمدی دولتها براساس اقتصادیات از کسب و کارها و اصناف و شرکت ها وبنگاه های بزرگ و کوچک شکل گرفته است.

آیا می توان گفت شعار سال استراتژی نظام اقتصادی کشور است و این شعارها در بازه زمانی یک ساله محقق می شوند؟

شعارهای انتخاب شده هر سال جهت گیری کلی نظام است که یک سمت گیری استراتژیک بوده و احتیاجمند تبیین و تبلیغ استراتژی مناسب براساس ظرفیت های انسانی و اقتصادی کشور درجهت نیل به اهداف تعیین شده است که در میان مدت عملی نیست، زیرا احتیاجمند تغییر وتحولات بزرگ ساختاری در همه حوزه های اقتصادی و سیاسی است. استراتژی یک طرح بلند مدت عملیاتی است برای دست یابی به یک هدف تعیین طراحی وتدوین می شود و در حین اجرا از تاکتیک های مختلفی برای نیل به هدف استفاده می شود. شعارهای سالیانه که از بار استراتژی سنگینی برخوردارند تنها در یک سال محقق نمی شوند، زیرا تحقق راهبردها در دراز مدت صورت می گیرد و به ضرورت های پیشین اتکا دارد. به طور مثال ضرورت پیشین جهش اقتصادی رونق اقتصادی است که شعار سال 98 بود و سمت گیری کلی نظام را تعیین می کرد. متاسفانه در سال گذشته همانند سال های پیشین بیشتر رونق رانت و فساد بود در شرایط تحریم اقتصادی نیز تشدید شده و منجر به انباشت ثروت های ناشی از اختلاس ها و چپاول دارایی های ملی شد. این ثروت ها هسته های قدرت انباشته ای را به وجود آورد که قدرت دولت را تحت الشعاع خود قرار داد به طوری که در سال 99 با وجود پیش بینی بزرگ بودجه، دولت قادرنیست بخش اعظم هزینه های خود را از محل درآمدها و ثروتهای باد آورده و انباشت شده رانت خواران تامین کند.

تا چه حد بحران های اقتصادی را ناشی از تحریم های آمریکا یا کم کاری و بی تدبیری مدیران دولتی می دانید؟

قدرت انباشته هر جا باشد آثار تخریبی به همراه دارد در دموکراسی ها ساز و کاری موجود است که نمی گذارد قدرت انباشته ای برای مدت طولانی ادامه یابد. سال 98 با شعار محوری رونق فراوری به سرانجام رسید، اما نه تنها شرایط رکود تورمی تشدید شد بلکه رشد فراوری ناخالص داخلی نیز به شدت تنزل یافت و براساس آمار رسمی منفی 8/7 درصد رسید. البته بسیاری از مسوولین دلتی که ذهنیت دشمن پنداری درآن ها نهادینه شده با فرافکنی شرایط اسف بار کنونی که انتشار ویروس کرونا نیز آن را تشدید نموده ناشی از تحریم های آمریکا می دانند و ناکارآمدی وناتوانی خود را در عرصه مدیریت کشور را در پس تحریم ها پنهان می سازند، این در حالی است که اگر تحریم های اقتصادی نیز وجود نداشت با ناکارآمدی شیوه حکمرانی کنونی که مانع توسعه پایدار و علت اساسی اتلاف منابع ارزشمند و در نتیجه گسترش فقر و فقدان رفاه اقتصادی و اجتماعی جامعه و افزایش مفاسد گسترده اقتصادی است شاهد شرایطی بهتر از امروز نبودیم.

برای رسیدن به جهش فراوری نه در بازه یک ساله بلکه در میان مدت و طولانی مدت احتیاجمند توجه به چه تغییر و تحولاتی در حوزه های مختلف اقتصاد کشور هستیم؟

اولین ضروت مورد احتیاج جهش فراوری، رونق اقتصادی است وپیش احتیاج رونق اقتصادی گسترش فراوریات صنعتی کشاورزی فراوری علم در سیستم آموزشی و برقراری ارتباط بین نظام آموزشی و نظام کار است. ایجاد فضای مناسب کسب و کار، تقویت بخش خصوصی واقعی، استارآپ ها، پارک های فناوری، تقویت زیر ساخت ها، به کار گیری حداکثر توان داخلی و افزایش بهره وری و کاهش بهره های تسهیلات فراوریی و تغییر و تحول در نظام اقتصادیاتی و گمرکی و یارانه ای و موارد بسیار دیگری که اجرا و تحقق آن ها در یک بازه زمانی یک ساله غیر ممکن است.