نمایشگر اولد (OLED) چیست و چه خوبی ها و بدی هایی دارد؟ - وبلاگ افرا

به گزارش وبلاگ افرا، اگر به خرید یک تلویزیون یا گوشی تازه فکر می کنید، احتمالا بارها به نام اولد (OLED) برای توصیف تکنولوژی استفاده شده در نمایشگر محصول روبه رو شده اید. اما تکنولوژی اولد دقیقا چیست، چه مزایا و معایبی دارد و چرا باید آن را نسبت به سایر فناوری های نمایشگرها انتخاب کنید؟

اولد چیست؟

اولد (OLED) مخفف دیود نورگسیل ارگانیک است. برای فراوری نور یا ایجاد تصویر، یک نمایشگر اولد باید جریان الکتریکی را به وسیله مواد الکترولومینسانس آلی عبور دهد. نمایشگرهایی که می توانند نور را بدون احتیاج به استفاده از پنل نور پس زمینه ایجاد نمایند، نمایشگرهای خودتابش نامیده می شوند.

خودتابش به این معنی است که مواد آلی استفاده شده در نمایشگر، نور را بدون هیچ احتیاجی به پنل نور پس زمینه می توانند ایجاد نمایند. این در حالی است که انواع و اقسام نمایشگرهای LCD برای ایجاد نور باید از پنل نور قرار گرفته در پس زمینه بهره ببرند. البته جزئیات تمام نمایشگرهای اولد یکسان نیست اما تمام آن ها از مواد آلی برای ایجاد نور استفاده می نمایند.

نمایشگر اولد برای چه محصولاتی استفاده می شود؟

متداول ترین جایی که تکنولوژی اولد را پیدا خواهید کرد، در نمایشگرهای تلویزیون ها و گوشی های هوشمند است. شرکت هایی مانند ال جی، سونی و پاناسونیک از حدود 10 سال قبل ساخت تلویزیون های اولد را شروع نموده اند و طی این مدت توانسته اند هزینه های ساخت را به طور قابل توجهی پایین بیاورند.

در همین سال ها بعضی شرکت ها برای نمایشگر گوشی های پرچم دار خود از این تکنولوژی بهره برده اند و مثلا از بین گوشی های نو مبتنی بر نمایشگر اولد می توانیم به سری آیفون 12 و گلکسی S21 اشاره کنیم. نمایشگرهای اولد بعلاوه برای بعضی ساعت های هوشمند مانند اپل واچ و گلکسی واچ سامسونگ استفاده می شوند.

اگرچه بعضی لپ تاپ ها و مانیتورها مبتنی بر تکنولوژی اولد هستند، اما به دلیل هزینه های ساخت و دیگر عوامل تعداد آن ها بسیار پایین است. از آنجایی که مواد استفاده شده برای نمایشگر اولد بسیار باریک هستند، این فناوری برای محصولات نوآورانه ای مانند تلویزیون رول شونده LG، گوشی های تاشو و نمایشگرهای کاملا شفاف استفاده می شود.

این فناوری چه مزایایی برای تلویزیون ها دارد؟

روی هم رفته فناوری اولد نسبت به نمایشگرهای LCD مزایای گسترده ای به ارمغان می آورند. پنل های اولد به لطف ارائه نسبت کنتراست بسیار بهتر، در مقایسه با پنل های LCD تصویر مجذوب نماینده تری را ارائه می دهند. با توجه به اینکه در نمایشگر اولد هرکدام از پیکسل ها به طور جداگانه خاموش و روشن می شوند، همین موضوع منجر به ایجاد رنگ سیاه به اصطلاح خالص می شود.

نسبت کنتراست به زبان ساده نسبت بین روشن ترین و تاریک ترین نقاطی است که پنل می تواند نمایش دهد و در کل یکی از مهم ترین پارامترهای مربوط به بحث کیفیت تصویر در نمایشگر محسوب می شود. در نمایشگرهای LCD، نور پس زمینه باید از لایه TFT (ترانزیستور فیلم نازک) بگذرد تا یک تصویر ایجاد شود. زمانی که رنگ سیاه نمایش داده می شود، این لایه باید تا حد ممکن جلوی انتقال نور را بگیرد که این فرایند در اغلب اوقات به نمایش خاکستری های تیره به جای نمایش سیاه حقیقی منجر می شود.

بعضی تلویزیون های LCD برای بهبود نسبت کنتراست، از الگوریتم هایی برای بخش بندی کردن پنل پس زمینه استفاده می نمایند تا سطوح بهتری از رنگ سیاه نمایش داده شود. اگرچه این کار تا حدی جواب می دهد، اما اطراف بخش های روشن یک نوع هاله به نمایش درمی آید و از طرف دیگر برای تصاویری که به میزان کافی روشن نیستند، جزئیات زیادی از دست می رود.

یکی دیگر از دلایل محبوبیت پنل های اولد، به خصوص برای گیمرها، تأخیر پایین پیکسل ها برای نمایش محتواهای مختلف است. این تأخیر پایین در کنار بهینه سازی های شرکت هایی مانند ال جی، باعث شده که مانیتورهای اولد در بین گیمرها هواداران پروپاقرص زیادی پیدا نمایند. البته باید خاطرنشان کنیم که برای بهره گیری از تمام توان نسل نو کنسول هایی مانند سری ایکس ایکس باکس و پلی استیشن 5 باید از پورت HDMI 2.1 استفاده کنید ولی بعضی مانیتورها فاقد چنین پورتی هستند.

در نهایت همان طور که گفتیم، مواد استفاده شده برای نمایشگر اولد ضخامت بسیار کمی دارند و به همین دلیل تلویزیون های اولد در کل باریک تر هستند و ظاهر مجذوب نماینده تر و مدرن تری دارند.

این فناوری چه مزایایی برای گوشی ها و ساعت های هوشمند دارد؟

تعداد فزاینده ای از سازندگان گوشی ها و ساعت های هوشمند به استفاده از تکنولوژی اولد روی می آورند و یکی از مهم ترین دلایل این موضوع به بحث مصرف انرژی برمی شود. در شرایط یکسان، یک نمایشگر اولد به دلیل ماهیت خودتابشی که دارد، نسبت به نمایشگر LCD انرژی کمتری را مصرف می نماید.

در همین زمینه باید بگوییم که اگر برای گوشی یا ساعت هوشمند دارای نمایشگر اولد از تم یا تصویر پس زمینه تیره استفاده کنید، نسبت به تم روشن یا تصاویر رنگارنگ انرژی کمتری مصرف خواهد شد. روی هم رفته هرچقدر تعداد بیشتری از پیکسل ها روشن باشند، انرژی بیشتری استفاده می شود.

با توجه به اینکه پنل های اولد در گجت ها فضای کمتری را اشغال می نمایند، این موضوع به سازندگان اجازه می دهد که گجت های باریک تر استفاده نمایند یا اینکه از فضای ایجاد شده برای تعبیه قطعات بیشتری بهره ببرند. علاوه بر این، گجت های دارای این نوع نمایشگرها در زمینه نسبت کنتراست و در کل کیفیت تصویر حرف بیشتری برای گفتن دارند. متأسفانه، پنل های اولد همچنان گران تر از نمایشگرهای LCD هستند و به همین دلیل عمدتا در گوشی ها و ساعت های رده بالا استفاده می شود.

نمایشگرهای اولد چه معایبی دارند؟

هیچ کدام از فناوری ها بی نقص نیستند و فناوری اولد هم از این قاعده مستثنا نیست. عظیم ترین نگرانی درباره پنل های اولد به نام سوختگی تصویر (Screen Burn-in) شناخته می شود.

البته باید بگوییم که اصطلاح سوختگی کمی گمراه نماینده است، زیرا این موضوع ربطی به سوختن واقعی یا گرما ندارد. این اصطلاح برای مواقعی به کار می رود که قسمت یا قسمت هایی از نمایشگر دچار تغییر رنگ دائمی شده باشد. این مشکل می تواند به شکل یک متن یا کادر عکس، محو شدن رنگ ها در یک قسمت و انواع شکل ها و الگوها خودش را نشان دهد.

در نوترین پنل های استفاده شده، این پدیده بعد از نمایش صدها (و شاید هزاران) ساعت یک تصویر ثابت ظاهر می شود. در این زمینه تست های مختلفی انجام می شود تا کاربران قبل از خرید از میزان دوام نمایشگر اولد موردنظر اطمینان حاصل نمایند. همانطور که گفتیم، نمایشگرهای اولد از مواد آلی استفاده می نمایند و این مواد هم با گذشت زمان دچار استهلاک می شوند. شرکت LG می گوید که در حال حاضر عمر مفید پنل های اولد این شرکت به صد هزار ساعت می رسد و این در حالی است که عمر مفید نسل اول پنل های اولد LG فقط 36 هزار ساعت بود.

شرکت های مختلف برای کاهش خطر سوختگی نمایشگر روینمودهای متفاوتی را اتخاذ نموده اند. مثلا LG برای مبارزه با این فرایند، ساختار پیکسل های نمایشگرهای اولد خود را تغییر داده است. اگرچه در پنل های نو خطر سوختگی نمایشگر تا حد زیادی کمتر از گذشته شده است، اما این خطر همچنان وجود دارد.

علاوه بر این می توانیم به راهکارهای مبتنی بر الگوریتم های نرم افزاری هم اشاره کنیم. مثلا در بیشتر تلویزیون ها اولد، اگر در بخشی از نمایشگر برای مدت طولانی تصویر ثابتی نمایش داده شود، این الگوریتم ها نور بخش موردنظر را کاهش می دهند. با این کار سرعت فرایند استهلاک ترکیبات آلی کاهش پیدا می نماید.

یکی دیگر از معایب نمایشگرهای اولد این است که حداکثر روشنایی آن ها به پای نمایشگرهای LCD مبتنی بر پنل پس زمینه LED نمی رسد. به همین دلیل تلویزیون های اولد برای محیط های تاریک مناسب تر هستند زیرا در چنین محیط هایی جزئیات تصویر بهتر دیده می شود.

در نهایت باید به بحث قیمت اشاره کنیم. از آنجایی که برای ساخت نمایشگرهای اولد باید فرایند ساخت پیچیده تری طی شود، فراوری این نوع نمایشگرها نسبت به پنل های LCD گران تر تمام می شود. به همین دلیل بسیاری از کاربران مثلا ترجیح می دهند به جای خرید یک تلویزیون اولد 55 اینچی، یک تلویزیون 65 اینچی LCD با امکانات بیشتر را خریداری نمایند.

آیا پنل اولد مناسب شما است؟

اگر برای شما کیفیت تصویر بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد، پس حداقل باید خرید تلویزیون اولد را مدنظر قرار دهید. برای خرید یک تلویزیون باید سؤالات زیادی را خود بپرسید که مثلا می توانیم به این تکات اشاره کنیم؛

• چقدر بودجه دارید؟
• مکانی که در آن تلویزیون قرار می گیرد چقدر روشن است؟
• بیشتر چه نوع محتوایی را دیدن می کنید؟
• آیا قابلیت های گیمینگ مانند VRR برای شما اهمیت دارند؟
• آیا از ساندبار برای تلویزیون استفاده خواهید کرد؟

همان طور که در این مطلب شرح دادیم، مثلا اگر تلویزیون شما قرار است در یک مکان روشن قرار بگیرد و از طرف دیگر بیشتر مشغول دیدنی اخبار هستید، در چنین شرایطی خرید تلویزیون اولد کار چندان عاقلانه ای نیست. اما اگر می خواهید یک نوع سینمای خانگی ایجاد کنید یا از تلویزیون برای کنسول های بازی استفاده کنید، پنل های اولد می توانند نظر شما را جلب نمایند.

در رابطه با گوشی های هوشمند هم می توانید معیارهای خود را مشخص کنید تا ببینید در برابر پنل اولد و LCD کدام یک بهتر می توانند احتیاجهای شما را رفع نمایند. البته در این زمینه رفرش ریت هم ویژگی مهمی محسوب می شود که خود موضوع دیگری است.

منبع: How To Geek