ساخت دانشگاه بر روی کوه با مدیریت ریسک، تجربه ای جهانی است، ضرورت اعمال مدیریت در شرایط عادی

به گزارش وبلاگ افرا، رییس دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست پردیس فنی مهندسی شهید عباسپور دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه ما مدیریت عادی نداریم و باید در شرایط عادی، مدیریت ریسک صورت گیرد، گفت: در جهان تجربه ساخت دانشگاه بر روی کوه وجود دارد، ولی قوانین مدیریت ریسک در آن اعمال می گردد.

ساخت دانشگاه بر روی کوه با مدیریت ریسک، تجربه ای جهانی است، ضرورت اعمال مدیریت در شرایط عادی

به گزارش وبلاگ افرا، نبود ایستگاه امداد و نجات، نبود خودروی آتش نشانی بزرگ مجهز به نردبان و سرسره، عدم بهره برداری از پارکینگ خودروی ضلع شمالی ساختمان ابن سینا و در نتیجه عدم امکان تردد خودروهای امدادرسان در هنگام بحران، نبود خودروی برف روب و شن پاش و نمک پاش اتوماتیک، نبود منابع آب ذخیره جهت اطفای آتش در پشت بام های ساختمان ها، نبود علایم هدایت رانندگی کافی و یا وجود تابلوهای فرسوده در طول مسیر بلوار فردوسی، عدم نصب تابلوهای خروج اضطراری در ساختمان ها و طراحی ساختمان های جدید با نمای شیشه ای نظیر بلوک های آموزشی، کتابخانه مرکزی و بلوک های ابن سینا و خطر ریزش و افزایش خسارت جانی هنگام زلزله؛ اینها تنها بخشی از ضعف های واحد علوم و تحقیقات بنا شده بر روی گسل و بر روی کوه است.

به اعتقاد محققان حوزه مدیریت، سقوط اتوبوس در این واحد دانشگاهی ناشی از نادیده دریافت قوانین مدیریت ریسک بوده است. آنها بر این عقیده هستند که برنامه ریزی برای داشتن فضای امن احتیاجمند برنامه ریزی است و برنامه داشتن احتیاجهای فعلی و فوری را پاسخ نمی دهد، بلکه آینده نگری است که از بروز اتفاقات ناخوشایند آینده جلوگیری می نماید.

به گفته دکتر حسنی، دانشیار دانشگاه شهید بهشتی در ماجرای سقوط اتوبوس در واحد علوم و تحقیقاتی دیگر اتفاق افتاده است و باید با مدیریت ریسک از بروز چنین اتفاقات ناگواری در آینده جلوگیری گردد. وی معتقد است ما هرگز چیزی به اسم مدیریت عادی نداریم و باید با شناسایی نقاط بحران زا و بحران زدا و مدیریت ریسک در شرایط عادی از احتمال رخداد حوادث آینده جلوگیری کرد.

مدیریت در شرایط عادی، اضطراری و بحران

دکتر نعمت حسنی در گفت وگو با وبلاگ افرا، با بیان اینکه شرایط حاکم بر شرکت ها، سازمان ها و جامعه باید مورد ممیزی واقع گردد، اضافه نمود: شرایط مدیریت شامل عادی، اضطراری و بحرانی می گردد. در شرایط عادی اتفاقی رخ نمی دهد و در چنین شرایطی توانمندی ها و احتیاجهایی وجود دارد که توانمندی های ما می تواند پاسخگوی احتیاجهای ما باشد.

وی ادامه داد: زمانی می رسد که در فرآیند تغییر و تحولات حوادثی رخ می دهد که شرایط را برای ما از حالت عادی به حالت اضطرار در می آورد. مانند فردی که در منزل به یک باره بیمار می گردد و حالت اورژانسی دارد که باید به سرعت به آن رسیدگی گردد تا شرایط این فرد بحرانی نگردد.

حسنی افزود: اگر در شرایط عادی، حادثه ای با ابعاد قابل ملاحظه ای رخ دهد، از شرایط عادی خارج می شویم و وارد شرایط اضطراری می شویم و اگر بتوانیم شرایط اضطراری را تاب بیاوریم و تلفات، خسارات و ابعاد آن رو به بهبود برود، توانسته ایم شرایط اضطراری را مدیریت کنیم و به شرایط عادی بر می گردیم.

رییس دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست پردیس فنی مهندسی شهید عباسپور دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه در صورتی که نتوانیم شرایط اضطرار را کنترل کنیم، ابعاد منفی حادثه آغاز روند افزایشی می یابد، افزود: در چنین شرایطی نه تنها خسارات و ابعاد حادثه کاهش نمی یابد، بلکه افزایش می یابد که ما دیگر به این شرایط، شرایط اضطراری نمی گوییم و شرایط بحرانی است.

وی ادامه داد: ما برای 3 نوع شرایط عادی، اضطراری و بحرانی 3 نوع مدیریت نیز داریم، خاطر نشان کرد: مدیریت در شرایط عادی، نگاه به آینده و حوادثی که قرار است در آینده رخ دهد. به این معنی که باید پتانسیل های حادثه ساز را در شرایط عادی آنالیز کرد و این آنالیز احتیاجمند ایجاد واحدهای مدیریت خدمات اضطراری و یا واحد مدیریت بحران است تا بتواند مسائل آتی را با نگاه شرایط اضطراری آنالیز کند.

حسنی با تاکید بر اینکه ما حق نداریم در شرایط عادی تنها به فکر رسیدگی به امور روزمره باشیم، اظهار کرد: ضروری است واحدی ایجاد گردد تا در بخش های مختلف اطلاعات را آنالیز کند و ببیند در آینده چه حوادثی ممکن است روی دهد.

وی با بیان اینکه حوادث ممکن است از نوع طبیعی مانند بلایای طبیعی، یا جنبه تهدیدات عمدی انسانی مانند انفجار، دزدی، ترور و یا جنگ و یا به دلیل غفلت انسان حوادثی در حین کار رخ دهد، باشد و تاکید نمود: حوادثی که به دلیل سهوی و غفلت انسان روی می دهند، تحت عنوان HSE (Health safety environment) مدیریت می شوند؛ به این معنا که حوزه های بهداشت، سلامت و ایمنی و محیط زیست مورد ارزیابی قرار می گیرند.

حسنی شرح داد: در واحد بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) مواردی که ممکن است در آینده رخ دهند و یا احتمال بروز دارند آنالیز می گردد؛ این که در کدام واحد احتمال آتش سوزی و یا انفجار وجود دارد و در کجاها احتمال سقوط و یا در کدام نواحی امکان نشت گازهای سمی وجود دارد، در واحد HSE در شرایط عادی مورد آنالیز قرار می گیرد.

وی با بیان این که اگر این مواد لیست برداری نشوند و وضعیت کارایی تجهیزات و آسیب هایی که ممکن است وارد نمایند، مورد ارزیابی قرار نگیرد، منجر به بروز حوادثی می گردد، گفت: به عنوان مثال اگر این بازرسی های دوره ای رخ ندهد، ممکن است در جایی کپسول کلر به زمین بیفتد و با شکسته شدن کلاهک، گاز آن منتشر شده و تعدادی از افراد کشته شوند.

حسنی، بازبینی عمر مفید خودروهای مورد استفاده را از دیگر مواردی دانست که باید در شرایط عادی مورد آنالیز قرار گیرند و خاطر نشان کرد: وسایل نقلیه ای که مورد استفاده قرار می گیرند، باید دائما آنالیز شوند و عدم توجه به این امر منجر به بروز حوادثی می گردد.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به حادثه سقوط اتوبوس در واحد علوم و تحقیقات، یادآور شد: متاسفانه این حادثه اتفاق افتاده و به هر حال عده ای فوت کردند و علت آن به احتمال قوی فرسودگی اتوبوس، عمل نکردن اتوبوس و نداشتن معاینه فنی بوده است، ولی با این روند عزیزانی که در این حادثه جان خود را از دست داده اند، بر نمی گردند؛ ولی می گردد از این به بعد با توجه بیشتر به موارد HSE جلوی این چنین حوادث گرفته گردد.

مدیریت در شرایط عادی یعنی چه

حسنی تاکید نمود: در شرایط عادی، نمی گردد مدیریت عادی داشت، بلکه مدیریت در شرایط عادی مدیریت ریسک یا مدیریت خطرپذیر است، به این معنی که در شرایط عادی واحدها باید با مدیریت ریسک و خطرپذیر اداره شوند؛ به این معنا که آنالیز گردد چه خطراتی مجموعه را تهدید می نماید، بازدیدهای دوره ای صورت گیرد و از تمام تجهیزات برای مدیریت خطر پذیر استفاده گردد.

وی افزود: این در حالی است که متاسفانه در کشور ما فرهنگ ایمنی آن طوری که باید، جا نیفتاده است؛ در حالی که در قصه هایی که برای ما گفته می شد، گوشزد شده است.

این محقق حوزه مدیریت بحران، داستان مورچه و بلبل برای آذوقه جمع کردن برای زمستان را نمونه ای از این قصه ها بیان کرد و گفت: در این داستان مورچه اقدام به جمع آوری آذوقه کرد، چون مدیریت آن مدیریت خطرپذیر بوده است.

حسنی با اشاره به وضعیت واحد علوم و تحقیقات گفت : زمانی که شهریه دانشجویان اخذ می گردد، باید برای افزایش ایمنی دانشگاه صرف گردد.

مدیریت عادی ممنوع

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه در مدیریت بحران چیزی به نام مدیریت عادی نداریم، اظهار کرد: در شرایط عادی اگر مدیریت از نوع مدیریت خطرپذیر و یا مدیریت ریسک باشد، احتمال وقوع حوادث کم می گردد.

وی همچنین با تاکید بر اینکه مدیریت نمی تواند برای مدیریت روند امروز باشد، ادامه داد: برنامه ریزی برای امروز نمی تواند مسائل امروز ما را حل نماید؛ چراکه مسائل ایجاد شده در امروز باید قبلا حل می شد. برنامه ریزی برای 4 تا 5 سال آینده است.

حسنی تاکید نمود: اکنون اتوبوس افتاده و عده ای جان خود را از دست داده اند و باید به گونه ای برنامه ریزی گردد که در آینده چنین حوادثی رخ ندهد. برنامه ریزی باید رویکرد آینده نگری داشته باشد.

مدیریت برای شرایط بحرانی

رییس دانشکده مهندسی عمران، آب و محیط زیست پردیس فنی مهندسی شهید عباسپور دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه در شرایط اضطراری و بحرانی به مدیریت های ویژه شرایط اضطراری و بحرانی احتیاج داریم، گفت: ولی همه این مدیریت ها در یک مجموعه واحد صورت می گیرد و رعایت کردن آن نیز بسیار مهمتر است.

وجود پست های فشار قوی گاز و برق در دانشگاه ها

حسنی با اشاره به وجود پست های فشار قوی گاز و برق و مخازن بزرگ در دانشگاه ها، گفت : زمانی که گفته می گردد پتانسیل های خطرزا در داخل واحدها مورد بازبینی قرار گیرد، بازبینی پست های برق فشار قوی و ایستگاه های گاز نیز جزئی از این پتانسیل های خطر زا هستند که باید مورد بازبینی دوره ای قرار گیرد.

وی وجود تصفیه خانه ها، وجود مخازن سوخت و آب را از دیگر پتانسیل های خطرزا نام برد و گفت: همه این پتانسیل های خطرزا باید مورد آنالیز قرار گیرد تا مخاطرات آنها در زمان وقوع زلزله ارزیابی گردد.

حسنی افزود: شیب جاده ها نیز باید مورد آنالیز قرار گیرد و می توان توسط راهکارهایی شیب جاده را تعدیل کرد.

این محقق حوزه مدیریت بحران با تاکید بر اینکه ضروری است به تفکیک نقاط بحران زا و نقاط بحران زدا معین گردد، گفت: در صورتی که نواحی دارای مخاطراتی است، باید اعلام گردد.

وی با بیان اینکه رعایت چنین مواردی در بسیاری از واحدهایی که دارای مدیریت های پیشرفته هستند، جزو موارد حل شده به شمار می رود، اضافه نمود: واحدهای دانشگاهی نیز می توانند از روش های مدیریت بحران پیشرفته مانند مدیریت ژاپنی، آلمانی و سایر روش های مدیریت ایرانی که از سوی محققان کشور ارائه شده است، بهره ببرند.

حسنی خاطر نشان کرد: در این زمینه نوع نگاه مدیریت بسیار مهم است که در شرایط عادی نباید مدیریت عادی داشت، بلکه باید به سمت مدیریت ریسک و یا خطرپذیر رفت.

تجربه جهانی ایجاد دانشگاه بر روی کوه

دانشیار دانشگاه شهید بهشتی احداث دانشگاه بر روی کوه یک تجربه جهانی است، اضافه نمود: دانشگاه اوزاکای ژاپن همانند واحد علوم و تحقیقات بر روی کوه ساخته شده است و تا نوک کوه دانشکده ها بنا شده اند، ولی مسائل مدیریت بحران در آن اجرایی می گردد.

وی چشم انداز مناسب برای دانشجویان را از مزایای چنین دانشگاه هایی دانست و ادامه داد: ولی در عین حال باید مدیریت بحران رعایت گردد.

حسنی با بیان اینکه دانشگاه شهید بهشتی نیز همانند واحد علوم و تحقیقات بر روی کوه ساخته شده است، یادآور شد: علاوه بر دانشگاه هایی که بر روی کوه ساخته می شوند، در دانشگاه هایی که مسطح هستند نیز باید به مدیریت بحران توجه گردد؛ به عنوان مثال در هیچ دانشگاهی خودروها مجاز نیستند با سرعت بیش از 20 کیلومتر بر ساعت حرکت نمایند و ممنوع است.

گفت و گو از خبرنگار وبلاگ افرا: مریم رضایی

منبع: خبرگزاری ایسنا

به "ساخت دانشگاه بر روی کوه با مدیریت ریسک، تجربه ای جهانی است، ضرورت اعمال مدیریت در شرایط عادی" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "ساخت دانشگاه بر روی کوه با مدیریت ریسک، تجربه ای جهانی است، ضرورت اعمال مدیریت در شرایط عادی"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید